Budowa fajerwerków

CO JEST W ŚRODKU?

Podstawowym materiałem wybuchowym we wszystkich artykułach pirotechnicznych jest proch czarny. Może on występować w postaci czystej lub stanowi mieszankę z innymi chemikaliami. Efekty kolorowe widzimy dzięki procesom rozkładu soli metali. Domieszki odpowiedzialne za kolor składają się z utleniacza i substancji palnej. Utleniaczami są azotany, chlorany, chromiany i siarczany (potasu, baru, strontu, amonu i wapnia). Z kolei do substancji palnych zaliczamy metale nieszlachetne takie jak: magnez, aluminium i cynk, niemetale: fosfor, siarka i węgiel, siarczki: żelaza, arsenu, antymonu oraz węglowodory i węglowodany. 

 

JAK POWSTAJĄ EFEKTY BARWNE?

Do XIX wieku możliwe było uzyskanie niewielu kolorów. W chińskich racach i petardach używano zwykłego prochu strzelniczego. Aż do XVIII wieku znane były tylko żółte i pomarańczowe sztuczne ognie. Dopiero później zaczęto w ich produkcji stosować chlorany, które pozwoliły na uzyskiwanie barwy czerwonej i zielonej. Najmłodszymi barwami są purpura i błękit, wynalazek wieku XX. Kolory sztucznych ogni powstają w wyniku obecności jonów niektórych metali. Pod wpływem ciepła zostają one wzbudzone, a następnie oddają dostarczoną im energię w postaci kolorowego światła. Poprzez dodawanie soli pyłów magnezowych lub aluminiowych zwiększa się temperaturę nawet do 2100°C , a przez to uzyskujemy większą jaskrawość barw. Związki baru dają kolor zielony, sodu - żółty, strontu - czerwony, a miedzi - niebieski (zazwyczaj chlorek miedzi(II)). Purpury i fiolety powstają ze zmieszania barwy czerwonej z niebieską, czyli podczas dodania do chlorku miedzi związków strontu w odpowiednich proporcjach. Dla uzyskania efektów barwnych stosuje się sole baru, strontu i miedzi oraz barwniki organiczne (rodamina, indygo, auramina). Sztuczne ognie jako utleniacz zawierają zwykle chloran potasu, jako reduktor tiomocznik, a substancjami barwiącymi są sole baru, strontu, miedzi, proszek glinowy i węgiel. Z kolei mieszanki oświetleniowe zawierają azotan baru i glin, magnez lub tytan. Mieszanki sygnalizacyjne, oprócz utleniacza i reduktora, posiadają składniki spowalniające spalanie (laktozę, szelak, PCW, styren). W skład mieszanek detonacyjnych wchodzą chloran potasu, sproszkowany glin, ewentualnie chloran potasu, naftalen i tiomocznik. Obecnie przemysł fajewerkowy pracuje nad możliwością zastępowania bardziej toksycznych metali np. strontu zamiennikami.

 

RODZAJE EFEKTÓW

Wśród efektów świetlnych powstających podczas pokazów fajewerków wyróżniamy 3 główne rodzaje:

  • wybuchy kuliste
  • świetliki
  • eksplozje znacznikowe

Oprócz tego producenci stosują własne nazwy w celach handlowych:

  • chryzantemy - gęste kule o nierównej długości ramion
  • palmy - kilkanaście ramion o różnej długości
  • peonie - gęste kule o równomiernie rozkładających się ramionach
  • wierzby - kilkanaście ramion opadających w dół
  • bukiety - ramiona zebrane w bukiet z kulami na końcu
  • fale - kilkanaście złotych ramion podobnej długości z kolorową kulą na końcu

PETARDY

Składają się najczęściej z prochu czarnego lub prochu błyskowego w otulinie z grubego kartonu. To tego dochodzi lont. Czasem w mieszaninie prochowej mamy dodatek proszku aluminiowego. 

ZIMNE OGNIE

Różnią się bardzo od petard. ich konstrukcja zakłada dłuższy czas palenia. Główne składniki to paliwo, utleniacz, proszek żelazny i spoiwo (wypełniacz). Paliwem jest węgiel i siarka (jak w prochu), utleniaczem azotan potasu, spoiwem może być skrobia. Po zmieszaniu w odpowiednich proporcjach całość tworzy gęstą mieszaninę przypominającą szlam do której wkłada się patyk lub drut. Po wyjęciu patyka lub drutu szczelnie oblepia ona patyk. Teraz trzeba poczekać aż całość wyschnie i zimne ognie gotowe.

SPOSOBY ODPALANIA

Do roku 1965 do odpalania rac i ładunków używano lontu pirotechnicznego, o stałym czasie spalania. Czas odpalenia kolejnych ładunków (petard, rakiet) regulowano używając różnej długości lontu. Od 1965 do odpalania sztucznych ogni używa się elektrycznych zapłonników pozwalających na dużo lepszą ingerencję w czas odpalania oraz zwiększających bezpieczeństwo obsługi technicznej pokazów (odpalanie może odbywać się z większej odległości i nie ma niebezpieczeństwa zamoknięcia lontu na dłuższej odległości np. pół kilometra). Obecnie stosuje się lont, który dobrze radzi sobie z warunkami atmosferycznymi (wilgoć, woda).

 

Bibliografia:

  • Pirotechnika (dot) info
  • Wikipedia PL / EN
  • How stuff works - Science
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl